Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική τραγωδία του 21ου αιώνα
Στην καρδιά της Αφρικής εκτυλίσσεται μια από τις πιο αιματηρές ανθρωπιστικές κρίσεις του 21ου αιώνα, που παραμένει σε μεγάλο βαθμό αθέατη από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Στη Νιγηρία, τη μεγαλύτερη σε πληθυσμό χώρα της Αφρικής, χιλιάδες χριστιανοί έχουν χάσει τη ζωή τους σε μια κλιμακούμενη εκστρατεία βίας που διεξάγεται κυρίως από ισλαμιστικές οργανώσεις και ένοπλες πολιτοφυλακές.
Στο κρίσιμο αυτό ζήτημα το οποίο για κάποιον λόγο παραμένει εν πολλοίς στην αφάνεια και δεν δείχνει να ευαισθητοποιεί τη διεθνή κοινότητα, παρά το μέγεθος της ανθρωπιστικής καταστροφής που πολλοί ήδη τη χαρακτηρίζουν «γενοκτονία», αναφέρθηκε την περασμένη εβδομάδα ο Ντόναλντ Τραμπ, αναφέροντας σε ανάρτησή του:
“Ο Χριστιανισμός αντιμετωπίζει μια υπαρξιακή απειλή στη Νιγηρία. Χιλιάδες χριστιανοί σκοτώνονται. Ριζοσπαστικοί Ισλαμιστές είναι υπεύθυνοι για αυτή τη μαζική σφαγή. Χαρακτηρίζω τη Νιγηρία ως ‘ΧΩΡΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗΣ ΑΝΗΣΥΧΙΑΣ’”.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος συνέχισε λέγοντας:
“Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να μείνουν με σταυρωμένα τα χέρια όσο τέτοιες φρικαλεότητες συμβαίνουν στη Νιγηρία και πολλές άλλες χώρες. Είμαστε έτοιμοι, πρόθυμοι και ικανοί να σώσουμε τον Μεγάλο Χριστιανικό πληθυσμό μας σε όλο τον κόσμο!”
Οι αριθμοί της τραγωδίας
Τα στοιχεία είναι συγκλονιστικά. Σύμφωνα με την Διεθνή Εταιρεία για τις Πολιτικές Ελευθερίες και το Κράτος Δικαίου (Intersociety), από το 2009 έως σήμερα έχουν δολοφονηθεί περίπου 125.000 χριστιανοί και 60.000 «μετριοπαθείς μουσουλμάνοι». Το 2025, η κατάσταση επιδεινώθηκε δραματικά: Μόνο στις πρώτες 220 ημέρες του έτους, 7.087 χριστιανοί σφαγιάστηκαν—κατά μέσο όρο 32 άνθρωποι την ημέρα.!
Η Genocide Watch, οργανισμός που παρακολουθεί γενοκτονίες παγκοσμίως, έχει κατατάξει τη Νιγηρία στα «Στάδιο 9: Εξόντωση» και «Στάδιο 10: Άρνηση» του μοντέλου γενοκτονίας. Το 2024, η Open Doors International ανέφερε ότι από τους 4.476 χριστιανούς που δολοφονήθηκαν παγκοσμίως για την πίστη τους, οι 3.100 σκοτώθηκαν στη Νιγηρία—το 69% του παγκόσμιου συνόλου.
Η βία ξεκίνησε οργανωμένα το 2009, όταν η Boko Haram—επίσημα γνωστή ως Jama’at Ahl al-Sunna li al-Da’wa wa al-Jihad—ξεκίνησε τζιχαντιστική εξέγερση στη βορειοανατολική Νιγηρία. Η οργάνωση ιδρύθηκε το 2002 από τον Mohammed Yusuf στο Maiduguri, με στόχο την εγκαθίδρυση ισλαμικού κράτους. Μετά τον θάνατο του Yusuf το 2009, ο Abubakar Shekau ανέλαβε την ηγεσία και κλιμάκωσε τις επιθέσεις.
Το 2015, η Boko Haram ορκίστηκε πίστη στο Ισλαμικό Κράτος, αλλά το 2016 χωρίστηκε σε δύο παρατάξεις: τη JAS (Jama’atu Ahlis Sunna Lidda’awati wal-Jihad) υπό τον Shekau και την Επαρχία Δυτικής Αφρικής του Ισλαμικού Κράτους (ISWAP), που αναγνωρίστηκε από το ISIS. Η ISWAP εκτιμάται ότι διαθέτει 3.500 έως 5.000 μέλη και είναι στρατιωτικά ισχυρότερη από την JAS.
Το δεύτερο μεγάλο κύμα βίας προέρχεται από ριζοσπαστικοποιημένες πολιτοφυλακές Φουλάνι κτηνοτρόφων. Οι Φουλάνι είναι νομαδική εθνότητα που παραδοσιακά μετακινούνταν νότια κατά την ξηρά περίοδο για βοσκή. Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή, η ερημοποίηση και οι πληθυσμιακές πιέσεις έχουν εντείνει τις συγκρούσεις με τους καλλιεργητές—που είναι κυρίως χριστιανοί—για την πρόσβαση σε γη και νερό.
Έτσι αυτό που ξεκίνησε ως αγροτικές διαμάχες έχει μετατραπεί σε στοχευμένες επιθέσεις με θρησκευτικές και εθνοτικές διαστάσεις. Πολλοί αναλυτές και επιζώντες κατηγορούν ότι οι επιθέσεις των Φουλάνι έχουν ισλαμιστικά κίνητρα και στοχεύουν στην εκδίωξη χριστιανικών κοινοτήτων.
Οι Χειρότερες Σφαγές
Χριστούγεννα 2023: Η Σφαγή του Plateau
Στις 23-25 Δεκεμβρίου 2023, ένοπλοι επιτέθηκαν σε τουλάχιστον 25 κοινότητες στην πολιτεία Plateau, σκοτώνοντας 140 έως 200 ανθρώπους. Επιζώντες περιέγραψαν πολιτοφυλακές Φουλάνι να κατεβαίνουν σε μεγάλους αριθμούς, σκοτώνοντας αδιακρίτως και καταστρέφοντας σπίτια, εκκλησίες και αγροκτήματα. Τουλάχιστον 37 άνθρωποι, κυρίως γυναίκες, παιδιά και άτομα με αναπηρία, κάηκαν ζωντανοί στα σπίτια τους. Οκτώ εκκλησίες κάηκαν ολοσχερώς.
Χριστούγεννα 2024: Gboko
Την Ημέρα των Χριστουγέννων 2024, ισλαμιστές εξτρεμιστές επιτέθηκαν σε χριστιανικές κοινότητες στην Επισκοπή Gboko της πολιτείας Benue, σκοτώνοντας 47 ανθρώπους—παιδιά και ενήλικες—που παρακολουθούσαν λειτουργία στο Anwase. Έκαψαν οκτώ παροικιακά κτίρια, συμπεριλαμβανομένης της εκκλησίας και κλινικής.
Ιούνιος 2025: Η Σφαγή του Yelewata
Η χειρότερη μεμονωμένη επίθεση έλαβε χώρα στις 13-14 Ιουνίου 2025 στο Yelewata, στην πολιτεία Benue. Περισσότεροι από 40 ένοπλοι Φουλάνι τζιχαντιστές επιτέθηκαν σε καταυλισμό εσωτερικά εκτοπισμένων χριστιανών που είχαν ήδη διαφύγει προηγούμενες επιθέσεις. Φωνάζοντας «Allahu Akbar», οι επιτιθέμενοι χρησιμοποίησαν καύσιμα για να κάψουν τις πόρτες των καταλυμάτων, στη συνέχεια άνοιξαν πυρ και χρησιμοποίησαν μαχαίρια εναντίον όσων προσπαθούσαν να δραπετεύσουν.
Αρχικά αναφέρθηκαν 100 νεκροί, αλλά το Ίδρυμα Δικαιοσύνης, Ανάπτυξης και Ειρήνης της Επισκοπής Makurdi τεκμηρίωσε ότι το πραγματικό σύνολο έφτασε τους 200. Περισσότεροι από 6.000 άνθρωποι εκτοπίστηκαν.
Η Καταστροφή Υποδομών
Πέρα από τις ανθρώπινες απώλειες, η καταστροφή είναι συστηματική:
- 19.100 εκκλησίες έχουν καταστραφεί
- 2.200 χριστιανικά σχολεία έχουν πυρποληθεί
- Περισσότερες από 1.100 χριστιανικές κοινότητες έχουν εκτοπιστεί
- 20.000 τετραγωνικά μίλια γης έχουν κατασχεθεί
- Πάνω από 600 χριστιανοί κληρικοί έχουν απαχθεί, με δεκάδες δολοφονημένους
Πώς αντιστέκονται οι Χριστιανοί
Ο Επίσκοπος Wilfred Anagbe της Επισκοπής Makurdi έχει αναδειχθεί ως μία από τις πιο ηχηρές φωνές κατά της βίας. Τον Μάρτιο 2025, κατέθεσε ενώπιον της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, δηλώνοντας ότι «η εμπειρία των νιγηριανών χριστιανών σήμερα μπορεί να συνοψιστεί ως εκείνη μιας Εκκλησίας υπό ισλαμιστική εξόντωση».
Μετά την κατάθεσή του, η βία κλιμακώθηκε. Τον Μάιο 2025, επιτέθηκαν στο γενέθλιο χωριό του, το Aondona, σκοτώνοντας τουλάχιστον 36-50 ανθρώπους σε προφανή αντίποινα. Ο Anagbe έχει χαρακτηρίσει την κατάσταση ως «εθνοκάθαρση» και κατηγορεί την κυβέρνηση για συνενοχή.
Η απελπισία έχει οδηγήσει ορισμένους χριστιανικούς ηγέτες σε δραστικές δηλώσεις. Το «Ενωμένο Χριστιανικό Σώμα κατά της Ανασφάλειας στη Νιγηρία» εξέδωσε δήλωση το 2025 με τίτλο «Αρκετά πια». Χωρίς να καλεί ρητά σε βία, η δήλωση υποδήλωνε έντονα την αναγκαιότητα, αναφέροντας βιβλικά χωρία όπως το Λουκάς 22:35-36, όπου ο Χριστός λέει στους μαθητές να πουλήσουν τα υπάρχοντά τους και να «αγοράσουν σπαθί».
Ο Αρχιεπίσκοπος Ignatius Kaigama της Αρχιεπισκοπής Abuja έχει χαρακτηρίσει την αυτοάμυνα ως θέμα «φυσικής δικαιοσύνης». Το 2011, ο Ayo Oritsejafor, επικεφαλής της Χριστιανικής Ένωσης Νιγηρίας, είχε ήδη προειδοποιήσει ότι οι χριστιανοί θα είχαν «καμία άλλη επιλογή παρά να προστατεύσουν τους εαυτούς τους».
Η αφωνία της Διεθνούς Κοινότητας
Τον Οκτώβριο 2025, ο Πρόεδρος Donald Trump ανακοίνωσε ότι θα καταστήσει τη Νιγηρία «Χώρα Ιδιαίτερης Ανησυχίας» (Country of Particular Concern) για παραβιάσεις θρησκευτικής ελευθερίας. Η ταξινόμηση αυτή ανοίγει το δρόμο για κυρώσεις και περιορισμούς στη μη ανθρωπιστική βοήθεια.
Ο Γερουσιαστής Ted Cruz έχει προωθήσει νομοθεσία—το Nigeria Religious Freedom Accountability Act του 2025—που θα επέβαλε στοχευμένες κυρώσεις σε νιγηριανούς αξιωματούχους που διευκολύνουν τη βία. Ο Cruz ισχυρίζεται ότι από το 2009, «περίπου 50.000 χριστιανοί έχουν χάσει τη ζωή τους».
Η ταξινόμηση αυτή είχε πρωτοεισαχθεί κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας Trump το 2020, αλλά αφαιρέθηκε από τον Πρόεδρο Joe Biden το 2021. Η Επιτροπή των ΗΠΑ για τη Διεθνή Θρησκευτική Ελευθερία (USCIRF) είχε χαρακτηρίσει την απομάκρυνση ως «εξοργιστική» και «ανεξήγητη».
Η ΕΕ έχει καταδικάσει τις επιθέσεις αλλά δεν έχει προχωρήσει σε συγκεκριμένες κυρώσεις. Το 2012, η Catherine Ashton, επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, εξέφρασε «φρίκη» για τις επιθέσεις και υποσχέθηκε υποστήριξη μέσω του διαλόγου για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Τον Οκτώβριο 2025, ευρωβουλευτές κατέθεσαν ερώτηση για τα μέτρα που λαμβάνει η ΕΕ για την προστασία των χριστιανών στη Νιγηρία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε ήδη καταδικάσει τις σφαγές σε ψήφισμα τον Φεβρουάριο 2024.
Το 2012, το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα προειδοποίησε ότι οι επιθέσεις στη Νιγηρία θα μπορούσαν να ισοδυναμούν με «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας». Ο εκπρόσωπος Rupert Colville δήλωσε: «Σκόπιμες ενέργειες που οδηγούν σε πληθυσμιακή ‘καθαρότητα’ με βάση τη θρησκεία ή την εθνότητα θα ισοδυναμούσαν επίσης με έγκλημα κατά της ανθρωπότητας».
Ωστόσο, δεν έχει ληφθεί καμία συγκεκριμένη δράση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το 2020, το ECLJ (European Centre for Law and Justice) παρουσίασε στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, ζητώντας άμεση δράση, αλλά χωρίς απτά αποτελέσματα.
Η κυβέρνηση νίπτει τας χείρας της
Η κυβέρνηση της Νιγηρίας αρνείται κατηγορηματικά ότι λαμβάνει χώρα γενοκτονία. Ο Πρόεδρος Bola Tinubu, που ανήλθε στην εξουσία τον Μάιο 2023, δήλωσε: «Καμία πίστη δεν βρίσκεται υπό πολιορκία, καμία κοινότητα δεν αποκλείεται… Οι εκκλησίες μας, τα τεμένη μας και οι παραδοσιακοί μας ναοί στέκονται δίπλα-δίπλα—όχι ως αντίπαλοι, αλλά ως σύμβολα της ενότητας που μας ενώνει».
Ο Bayo Onanuga, Ειδικός Σύμβουλος του Προέδρου, αποκάλεσε τους ισχυρισμούς για «χιλιάδες» νεκρούς χριστιανούς «χοντρή υπερβολή», υποστηρίζοντας ότι «αυτό που έχουμε είναι σποραδικές επιθέσεις σε ορισμένα χωριά από ληστές και τρομοκράτες, και οι επιθέσεις είναι θρησκευτικά αδιάκριτες».
Την ίδια ώρα, πολλοί αναλυτές και επιζώντες κατηγορούν την κυβέρνηση για αδράνεια ή ακόμη και συνεργασία. Ο Emeka Umeagbalasi, διευθυντής της Intersociety, ισχυρίζεται ότι «υπάρχει ατζέντα για τον εξισλαμισμό της Νιγηρίας». Κατηγορεί ότι η ατζέντα αυτή έγινε πιο έντονη κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Muhammadu Buhari (2015-2023), ο οποίος ήταν γιος επικεφαλής Φουλάνι και τοποθέτησε μουσουλμάνους σε μεγάλες θέσεις ευθύνης.
Ο Δρ. Bitrus Pogu, Εθνικός Πρόεδρος του Forum της Μέσης Ζώνης που εκπροσωπεί πάνω από 45 εκατομμύρια νιγηριανούς χριστιανούς, κατηγόρησε τον στρατό για «συνενοχή και μεροληψία», λέγοντας: «Ο στρατός είναι πολύ απρόθυμος να ακολουθήσει τους τρομοκράτες, ακόμη και όταν ξέρουν ακριβώς πού κρύβονται».
Οι κατηγορίες ενισχύονται από το γεγονός ότι ο Πρόεδρος Tinubu έχει τοποθετήσει μέλη της εθνότητάς του (Yoruba) σε όλες τις οκτώ πιο κρίσιμες θέσεις ασφαλείας και οικονομίας της χώρας, συμπεριλαμβανομένου του επικεφαλής της αστυνομίας, του στρατού, των τελωνείων και της κεντρικής τράπεζας—ένα πρωτοφανές επίπεδο συγκέντρωσης μιας εθνότητας σε κρίσιμες θέσεις.
Και η γενοκτονία συνεχίζεται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου