HANDELSBLATT: ΝΕΑ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ – ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΣΟΚ

 

Κινδυνεύουν οι ρωσικές παραδόσεις φυσικού αερίου…

Λόγω των κυρώσεων των ΗΠΑ, οι διάδρομοι Τουρκίας – Ρωσίας έχουν αποκλειστεί. Μάλιστα, σύντομα θα σταματήσουν οι ρωσικές παραδόσεις φυσικού αερίου και αναμφίβολα θα επηρεαστούν οι χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης, και ιδιαίτερα οι Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία και Ουγγαρία, σημειώνει η γερμανική εφημερίδα Handelsblatt.
«Η Τουρκία χρειάζεται φυσικό αέριο για την ενεργειακή της ασφάλεια», δήλωσε πριν από λίγες ημέρες ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας, Alparslan Bayraktar.
Ο λόγος: η εξάρτηση από τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία – και οι κίνδυνοι που συνδέονται με αυτήν.
Περισσότερο από το 42% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Τουρκίας προέρχονται από τη Ρωσία.
Μέρος αυτού του αερίου εξάγεται περαιτέρω σε Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία και Ουγγαρία. Όλες αυτές οι χώρες έχουν τώρα ένα πρόβλημα.
Μέχρι τώρα, οι πληρωμές για τις ενεργειακές παραδόσεις πραγματοποιούνταν μέσω της Gazprombank, η οποία δεν είχε υποστεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ.

Ωστόσο, πλέον, η Ουάσινγκτον έχει επιβάλει κυρώσεις και στην Gazprombank, την τρίτη μεγαλύτερη ρωσική τράπεζα.
Για τον Δεκέμβριο, οι εισαγωγείς έχουν ήδη πληρώσει εκ των προτέρων τις παραγγελθείσες ποσότητες.
Τι θα γίνει όμως τον Ιανουάριο, όταν το κρύο θα «δαγκώνει» και στον Νότο της ΕΕ; «Όποιος δεν μπορεί να πληρώσει, δεν παίρνει προϊόντα» δήλωσε ο Bayraktar.
Γι’ αυτόν τον λόγο, η Τουρκία και η Ελλάδα αναζητούν τώρα λύσεις, επισημαίνει η Handelsblatt.

Δυτική Ευρώπη

Αναμφίβολα, η Τουρκία έχει κεντρικό ρόλο, όχι μόνο ως διαμετακομιστικό κέντρο, αλλά και επειδή οι πληρωμές θα μπορούσαν να διεκπεραιωθούν μέσω αυτής.
Αυτή τη στιγμή, εκπρόσωποι του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών διαπραγματεύονται με την αμερικανική κυβέρνηση για μια ειδική άδεια για τις ρωσικές εισαγωγές.
Ο Υπουργός Ενέργειας Bayraktar επισήμανε ότι η Τουρκία είχε λάβει μια τέτοια άδεια για εισαγωγές από το Ιράν.
«Χρειαζόμαστε μια τέτοια εξαίρεση και για το ρωσικό φυσικό αέριο», δήλωσε.
Σύμφωνα με τουρκικά μέσα ενημέρωσης, Τούρκοι αξιωματούχοι συνομιλούν επίσης με τη Μόσχα για την εξεύρεση λύσης. Δεν έχουν ανακοινωθεί λεπτομέρειες.
Η ανησυχία είναι έντονη. Ο Ούγγρος Υπουργός Εξωτερικών Peter Szijjarto, κατά την επίσκεψή του στην Κωνσταντινούπολη, χαρακτήρισε το ζήτημα «επίθεση στην κυριαρχία μας».
Από την άλλη, o ελληνικός ΔΕΣΦΑ, ο κρατικός πάροχος φυσικού αερίου στην Ελλάδα, δήλωσε -πιο συγκρατημένα- ότι εξετάζει τις επιπτώσεις.
Οι κυρώσεις ενδέχεται να επηρεάσουν έμμεσα και τη Σλοβακία και την Αυστρία.
Πριν από την επιβολή των τελευταίων μέτρων, το κύριο ζήτημα ήταν εάν θα μπορούσαν να συνεχίσουν να λαμβάνουν φυσικό αέριο μέσω Ουκρανίας.
Η Ουκρανία δεν έχει ανανεώσει τη συμφωνία διέλευσης φυσικού αερίου με τη Ρωσία πέρα από το 2024.
Η Σλοβακία δεν έχει κάνει επίσημες δηλώσεις. Ωστόσο, η Slovensky Plynarensky, η μεγαλύτερη εταιρεία φυσικού αερίου της χώρας, ζητά έντονα λύση για να συνεχιστεί η ροή φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας.
Η Αυστρία, από την άλλη, σταμάτησε να λαμβάνει ρωσικό φυσικό αέριο, καθώς ένα διαιτητικό δικαστήριο καταδίκασε τη ρωσική Gazprom σε αποζημίωση 230 εκατομμυρίων ευρώ για αθέτηση όρων παράδοσης.
Ωστόσο, η Αυστρία θα μπορούσε να προμηθευτεί ρωσικό αέριο μέσω Σλοβακίας.

Η Τουρκία ως κόμβος φυσικού αερίου

Τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία έχει διαφοροποιήσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου.
Παρ’ όλα αυτά, δεν έχει καταφέρει να αντικαταστήσει πλήρως τις ρωσικές προμήθειες.
Οι εισαγωγές καλύπτουν τις ανάγκες νοικοκυριών, βιομηχανίας και εργοστασίων παραγωγής ενέργειας.
Σύμφωνα με τη Handelsblatt, το ίδιο ισχύει και για την Ελλάδα, όπου το 41% της ηλεκτροπαραγωγής πέρυσι βασίστηκε σε σταθμούς φυσικού αερίου.
Η Ελλάδα προμηθεύτηκε το 59,1% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου της από τη Ρωσία τους πρώτους δέκα μήνες του έτους.
Το αέριο μεταφέρεται μέσω του αγωγού TurkStream, ο οποίος περνά από τη Μαύρη Θάλασσα και συνδέει τη Ρωσία με την ευρωπαϊκή Τουρκία, από όπου διακλαδίζεται προς την Ελλάδα και τη Βουλγαρία.
Η τουρκική κρατική εταιρεία BOTAŞ υπέγραψε στις αρχές του 2023 συμφωνία με τη βουλγαρική Bulgargaz για την παροχή 1,5 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως μέσω αγωγών και τερματικών σταθμών LNG.
Η Ουγγαρία και η Τουρκία ανανέωσαν πρόσφατα τη συμφωνία του 2023 για τη μεταφορά φυσικού αερίου μέσω του TurkStream.
Αν και η Ουγγαρία έλαβε μόνο 275 εκατομμύρια κυβικά μέτρα – ένα μικρό μέρος των εισαγωγών της – ο Ούγγρος Υπουργός Szijjarto χαρακτήρισε τη συμφωνία «κομβικό βήμα» για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας.

Η Άγκυρα ελπίζει σε ειδική άδεια από τις ΗΠΑ

Η ποσότητα του ρωσικού φυσικού αερίου που ρέει μέσω της Τουρκίας προς τη Δύση, εκτός από την Ελλάδα, παραμένει ασαφής.
Είναι, ωστόσο, βέβαιο ότι δεν υπάρχει άμεση εναλλακτική.
Η Ελλάδα διαθέτει τερματικό σταθμό LNG στη Ρεβυθούσα, κοντά στην Αθήνα, και μια πλωτή μονάδα επαναεριοποίησης (FSRU) κοντά στην Αλεξανδρούπολη.
Και οι δύο υποδομές είναι αυτή τη στιγμή υπολειτουργούν – παραμένει αμφίβολο πόσο γρήγορα μπορούν να υπάρξουν πρόσθετες παραδόσεις.
Θεωρητικά, υπάρχουν διάφορες επιλογές για την επίλυση του προβλήματος πληρωμών της Τουρκίας και άλλων χωρών.
Η Ρωσία θα μπορούσε να επιτρέψει στις πληγείσες χώρες να διεκπεραιώνουν πληρωμές μέσω άλλης τράπεζας, η οποία διαθέτει προσωρινή άδεια από τις ΗΠΑ έως τον Απρίλιο.
Εναλλακτικά, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να επιτρέψουν σε συγκεκριμένες χώρες ή εταιρείες να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τη Gazprombank για πληρωμές ή να εκδώσουν ειδική άδεια στην Gazprombank για ενεργειακές συναλλαγές.
Η πιθανότητα μιας τέτοιας εξαίρεσης παραμένει αβέβαιη. Ο Υπουργός Ενέργειας Bayraktar παραδέχτηκε ότι οι διαπραγματεύσεις θα είναι δύσκολες.
Με τις κυρώσεις, οι ΗΠΑ επιδιώκουν να κλείσουν ένα από τα τελευταία παραθυράκια μέσω των οποίων η Ρωσία αποκτά δολάρια.